Dziś coś dla starszej młodzieży i coś zupełnie innego. Nie przygoda, nie kryminał, thriller czy fantasy, ale biografia i to biografia w tradycyjnym znaczeniu. Najzwyklejsza na świecie, a jednak niezwykła… I tę niezwykłość nie zawdzięcza formie, bo ta nie odbiega od dobrych standardów, ale postaci, którą nam przedstawia. Poznajcie Stanisława Moniuszkę…Już widzę ten grymas, który się pojawia na Waszych twarzach i kursor myszki, który ucieka od przycisku „Więcej”…
„Moniuszko”, Sławomir Koper; wydawnictwo: Harde;
Dla tych, którzy nie dali się ponieść pochopnemu wrażeniu i zostali z naszym bohaterem, obiecuję nagrodę – ogromną dawkę motywacji do robienia, co swoje. Z takim właśnie poczuciem kończy się tę książkę. Bo jej bohater to wzór człowieka, który umie pogodzić swoją pasję z pracą zarobkową i życiem rodzinnym. Wzór determinacji i w pracy, i w miłości. Wzór muzyka, który jako kompozytor realizuje swoje artystyczne wizje i jednocześnie pracuje jako organista, dyrygent, dyrektor Teatru Wielkiego czy nauczyciel muzyki, aby utrzymać rodzinę, za którą czuje się odpowiedzialny i której stara się przychylić nieba. A nie jest łatwo! I chociaż nieraz ociera się o bankructwo, to jednak udaje mu się jakoś przetrwać i zostawić po sobie nie tylko zobowiązania finansowe, ale również bogatą spuściznę artystyczną oraz wspomnienie wielkiej mężowskiej i ojcowskiej miłości.
Życie i twórczość Stanisława Moniuszki to romantyzm i pozytywizm w jednym – odrobina emocjonalnego szaleństwa z codzienną dawką rzetelnej pracy – dla dobra swoich najbliższych i dla dobra narodu. W jego twórczości przewija się z jednej strony szacunek dla tradycji i kultury polskiej , a z drugiej niezbita wiara w równość wszystkich ludzi, co w tamtych realiach nie zawsze było poglądem oczywistym (a i współcześnie są też z tym problemy). Jego biografia prowadzi do prostej konkluzji, że przy zaangażowaniu i woli naprawdę „można”. I to jest ta cenna lekcja dla nas i naszej młodzieży.
Rok Moniuszkowski już minął. Może to i dobrze, bo obecny nie pozwala świętować go na scenie i widowni Teatru Wielkiego. Mam jednak nadzieję, że wkrótce tam wrócimy, wsłuchamy się w muzykę orkiestry i głosy wykonawców operowych, a potem przy pachnącej kawie i wspaniałej bezie z kremem podzielimy się wrażeniami. I na pewno między tymi artystycznymi uniesieniami i zwykłymi przyjemnościami codziennego życia będzie też z nami Moniuszko. Będzie, bo w swoim życiu po mistrzowsku łączył jedno i drugie. Chciałabym to umieć…
Przedstawię Wam bohatera książeczki, której poświęcony jest dzisiejszy wpis. Żył 53 lata w czasach, kiedy Polski nie było na mapie Europy, ale była w sercach. W jego sercu również. Stamtąd przelał ją na papier, zaklinając na pięcioliniach w dźwięki jej tradycji. Grał nie tylko na strunach fortepianu, ale również na strunach duszy, budząc najgłębiej skrywane uczucia i wolę walki o niepodległość. Stał przy pulpicie dyrygując orkiestrą polskiej opery, ale także stał na straży tożsamości kulturowej komponując muzykę z gruntu polską. Jeśli jeszcze nie wiecie kim jest, sięgnijcie razem ze swoim dzieckiem do książeczki Izabelli Klebańskiej pt. „Hej, zagrajcie siarczyście!”
No i teraz wiecie już wszystko! Jest to opowieść o Stanisławie Moniuszce, w której po krótkim fabularyzowanym wprowadzeniu spotykamy się z ożywioną dialogami biografią kompozytora – nieco uproszczoną, aby była zrozumiała dla dzieci, ale wystarczająco dokładną, by niejednym zaskoczyć ich rodziców. Wzbogacona ilustracjami oraz krótkimi cytatami z pieśni i operowych arii pozwala na śledzenie rozwoju kariery twórcy na tle prywatnego życia. Książeczkę uzupełnia płyta CD z nagraniami jego najbardziej znanych utworów. Otwiera ją, znana chyba wszystkim, pieśń „Prząśniczki”. Kończy również – tyle że nie w tradycyjnej, a współczesnej aranżacji – a’la country, z towarzyszeniem gitary klasycznej i elektrycznej (!). Są jednak również fragmenty „Halki”, „Flisa”, „Hrabiny” i „Strasznego Dworu”. W tym miejscu – tak, jak przy okazji „Bajek baletowych” – odeślę Was do Teatru Wielkiego – Opery Narodowej. Zarówno pierwsza, jak i ostania z wymienionych oper na stałe znajdują się w jego repertuarze. Może uda się Wam razem z dziećmi „posmakować” Moniuszki na żywo? Tym bardziej, że okoliczności ku temu sprzyjają. Rok 2019 jest właśnie rokiem Stanisława Moniuszki, a dwustulecie urodzin mistrza jest naprawdę godnie obchodzone – i to w całej Polsce. Na stronie Roku Moniuszkowskiego: https://moniuszko200.pl/pl/ znajdziecie wiele przydatnych informacji typu „co? gdzie? kiedy?”. A dzieje się dużo!
Dla zainteresowanych tematyką oraz nauczycieli szkół podstawowych i muzycznych I stopnia polecam materiały edukacyjne wydane z tej okazji. Znajdziecie wśród nich książeczkę informacyjną do wystawy poświęconej Moniuszce pt. „Ojciec Moniuszko”, która nadal jest dostępna w Saloniku Moniuszkowskim w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej. Z niej młodzi miłośnicy sztuki poznają nie tylko fakty z życia kompozytora i przyswoją przebieg kariery, ale również odkryją jej szerokie tło historyczne i kulturowe. Autorka tekstu – Iwona Witkowska omawia je bowiem wyczerpująco w jasny i na miarę dziecięcej wyobraźni sposób. Swój przekaz edukacyjny wzmacnia wyjaśnieniami trudnych terminów i pojęć.
Dostępne są również dwie gry planszowe, przybliżające sylwetkę jubilata: „Śpiewnik domowy” i „Stanisław Moniuszko”. Pierwsza z nich koncentruje się raczej na twórczości artysty, a zwłaszcza, jak sama nazwa wskazuje, na „Śpiewniku domowym” i pozwala przyswoić dzięki aplikacji z plikami audio tematykę i muzykę zawartych w nim utworów (aplikacja dostępna w GooglePlay i AppStore); druga – upowszechnia bardziej fakty biograficzne naszego dzisiejszego bohatera, pozwalając na utrwalenie wiadomości, poznanych wcześniej dzięki omówionym książeczkom. To gotowy pomysł na szkolne lekcje lub zajęcia w kołach zainteresowań.
A na deser „ Moniuszkowski śpiewnik domowy” dla dzieci z nutami w kluczu wiolinowym i tekstami najbardziej znanych pieśni, korespondujący graficznie z zaproponowanymi grami. Można zaśpiewać, można zagrać – w grę lub na instrumencie, nawet na flecie lub rozpowszechnionych w szkołach ogólnokształcących cymbałkach. I co najważniejsze – można „zagrać siarczyście”!
„Moniuszkowski śpiewnik domowy”, ilustracje: Maciej Czaplicki; wydawnictwo: Narodowe Forum Muzyki im. Witolda Lutosławskiego; partner wydania: Teatr Wielki – Opera Narodowa;
