admin | LEKKIE PIÓRA

„Godzina W”, Małgorzata Połeć-Rozbicka. Opowiadanie edukacyjne dla dzieci.

Gwar na Dworcu Centralnym w Warszawie nie różnił się od tego we Wrocławiu. Maciek miał nieodparte wrażenie, że tłum podróżnych, tych „jednodniowych”, bez bagażu i tych „wakacyjnych”, z wielkimi walizami, torbami i pleckami bezładnie miesza się jak w misce z mikserem, kiedy mama robi ciasto. Tu jednak każdy próbował dotrzeć w jakiś sposób do swojego celu – pociągu, wyjścia, budki z hotdogami, toalety. Nie zawsze udawało mu się to za pierwszym razem. Na przykład ten pan w średnim wieku z żółtą walizką już trzeci raz zmienił kierunek. Mota się między tabliczkami informacyjnymi, patrzy w telefon, pewnie na Google Mapsy i błądzi wzrokiem dokoła próbując zlokalizować miejsce, w którym się obecnie znajduje. Maćkowi nawet zrobiło się go żal. Gdyby umiał mu jakoś pomóc, pewnie by to zrobił, ale dla niego to miejsce też było nowe. Był już kiedyś w Warszawie, z rodzicami, ale samochodem. Nocował u cioci Agaty. Dworca kolejowego nie znał więc kompletnie. Dobrze, że jest z dziadkiem. Dziadek o Warszawie wie wszystko. I dla pewności ścisnął mocniej jego rękę. Głupio byłoby się zgubić.

– Warto nam było tutaj się ciągnąć na jeden dzień? – spytał mimochodem dziadka. Tak, żeby zacząć rozmowę. Dziadek był raczej wstrzemięźliwy w słowach. Komunikował się zwykle rzeczowo i konkretnie. Nie lubił strzępić języka. Nic dziwnego, że zagajenie pogawędki nie przyniosło rezultatu.

– Jeden, ale szczególny – powiedział dziadek. „I to by było na tyle” – pomyślał chłopak o swoim planie pogadania z dziadkiem. Zaczął więc znowu wnikliwie badać wzrokiem otoczenie. Ruchome schody, podziemny korytarz, przystanek autobusowy i autobus – nawet podobny do tych, które jeżdżą w jego mieście. Po kilku minutach jazdy wysiedli przed wielkim cmentarzem otoczonym murem z czerwonej cegły. Pod nim rozkwitły czerwonymi i białymi kwiatami stragany. Wielu przechodniów zatrzymywało się przy nich i kupowało je, a wraz z nimi znicze i biało-czerwone flagi z czarną kotwicą Polski Walczącej. Ten znak Maciek zidentyfikował bez trudu. Dziadek wiele razy mu o nim opowiadał. Połączone w jedność dwie litery „P” i „W” symbolizują Polskę i Walkę. Całość w postaci kotwicy miała oznaczać nadzieję na niepodległość. Powstał w roku 1942 – tym, samym, w którym urodził się dziadek. W tym czasie, w którym prababcia Maćka kołysała nowonarodzone dziecko w ramionach, pradziadek Stefan pod tym znakiem brał udział w jakiejś akcji dywersyjnej przeciwko okupantowi, czyli Niemcom, aby skrócić drogę do wolności. Wysadzał pociągi, odbijał jeńców, pomagał oddziałom ukrytym w lasach. Był żołnierzem Armii Krajowej, ale takim „nie wprost”. Nie miał munduru i karabinu. Nosił czarne oficerki i „visa” za paskiem spodni, ukrytego pod kraciastą marynarką. Służył Polsce w ukryciu. Był takim „miejskim partyzantem”. Teraz Maciek stał z dziadkiem pod jednym ze straganów i wpatrywał się w symbol „Kotwicy” na jednej z papierowych flag. Wokół panowała atmosfera święta, a Maciek nie za bardzo wiedział o co chodzi. Przecież dziś na pewno nie jest 1 września – rocznica wybuchu II wojny światowej, podczas której to wszystko się działo. Wiedziałby przecież, bo wtedy tradycyjnie zaczyna się rok szkolny, a wakacje jeszcze się nie skończyły. Jeszcze ma przecież w planach wycieczkę do Chorwacji z rodzicami i Julitą. Nie jest również 8 maja – dzień podpisania kapitulacji zwyciężonych Niemiec, czyli koniec tej koszmarnej wojny, która trwała prawie sześć lat. A więc…

Rozmyślania przerwał mu głos dziadka:

– Trzy czerwone i trzy białe mieczyki poproszę.

– Gladiole znaczy – dopytywał młody sprzedawca.

– Tak – znowu bardzo konkretnie odpowiedział dziadek – i trzy znicze, i zapałki.

A po chwili zastanowienia, kiedy dostrzegł spojrzenie wnuczka utkwione w czarnym znaku Polski Walczącej dodał jeszcze:

– I tę małą flagę poproszę.

Po czym wręczył tak zakupiony symbol narodowy Maćkowi. Chłopak przeraził się trochę. Czy naprawdę ma spacerować po Warszawie z papierową flagą w ręce? Jak małe dziecko na festynie? I z ulgą pomyślał, że przecież w Warszawie nikt go nie zna, a prawdopodobieństwo spotkania tu chłopaków z klasy jest naprawdę znikome. Mimo to czuł się głupio idąc za dziadkiem wzdłuż cmentarnego muru. Ze wzrokiem wbitym w chodnik przekroczył cmentarną bramę z napisem „Cmentarz Wojskowy – Powązki”. Kiedy znów spojrzał do góry nagle poczuł się dużo lepiej. Wokół dostrzegł mnóstwo spacerujących ludzi. Wszyscy z flagami, znaczkami, naklejkami. Na wszystkich na biało-czerwonym tle czarna „Kotwica”. Wśród nich było wielu harcerzy i żołnierzy w pełnym umundurowaniu – niektórzy z puszkami na datki na renowację grobów, niektórzy uwijający się w pośpiechu podczas sprzątania i ozdabiania żołnierskich mogił, inni maszerujący całymi zastępami w pełnym harcerskim umundurowaniu. Jacyś kamerzyści, jakieś wozy transmisyjne, starsi panowie i panie, niektórzy z biało-czerwoną opaską na ręku. Jednym słowem duże zamieszanie i duży ruch, a jednak na tych zacienionych przed rozgrzanym, letnim słońcem alejkach unosiła się atmosfera spokoju i zadumy. Nikt nie krzyczał, nie złościł się jeden na drugiego, nie narzekał – jak to zwykle podczas pośpiechu. Wszyscy gdzieś szli, coś robili a jednocześnie jakby zatrzymali się w biegu – jakby w zwolnionym tempie, czasami nawet zatrzymani w kadrze nad brzozowym krzyżem, na miejskim bruku, przed rzędem takich samych mogił ciągnących się jak okiem sięgnąć.

– Dziś jest rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego – na chwilę odezwał się dziadek. I Maćkowi wszystko się rozjaśniło. No tak! 1 sierpnia. O tym mówiła mu przecież mama, kiedy karmiąc Julitę przekonywała go do wyjazdu z dziadkiem do Warszawy. Powstanie Warszawskie – 63 dni walki zakończonej co prawda klęską, ale pełne nadziei na wolność, na przywrócenie życia w obezwładnionym terrorem mieście. To podczas niego zginął przecież pradziadek Stefan, a prababcia Zosia z dziadkiem Zbyszkiem i ciocią Agatą uciekała przez Kampinos z Warszawy. Dziadek miał wtedy dwa lata a ciotka Agata, jak Julita, jeszcze piła mleko z butelki. Prababcia Zosia zapakowała swoje dwie małe pociechy na wiejską furmankę i przedzierała się polnymi drogami byle dalej od płonącej Warszawy. Pradziadek Stefan walczył ze stenem w ręku i butelką z benzyną w powstańczym oddziale na Żoliborzu, a prababcia Zosia walczyła, aby uratować swoje dzieci. „Oboje byli bardzo dzielni” – mówiła mama. A Maciek nawet tę dzielną prababcię trochę pamięta. Prababcia z dziećmi uciekła do jakiś swoich krewnych koło Sieradza, a pradziadek Stefan został ranny w Powstaniu. Zmarł kilka dni później w polowym szpitalu, urządzonym naprędce w piwnicach jednej z kamienic. Prababcia dowiedziała się o tym już po wojnie od swojej koleżanki, Ireny, która była w nim sanitariuszką. Po tej wiadomości przeniosła się z dziećmi do Wrocławia. Nie chciała wracać do Warszawy. „Tam już nigdy nie będzie dla mnie tak samo” – odpowiadała, gdy jej dzieci pytały dlaczego nie wróciła do rodzinnego miasta. Zawsze jeździła jednak 1 sierpnia na Powązki, najpierw sama, potem z dorastającymi dziećmi. Dziadek Zbyszek przyjeżdża co roku do dzisiaj, a ciotka Agata zamieszkała po studiach w Warszawie. Pewnie zaraz pojadą do niej na obiad. I na tę myśl Maciek poczuł się nagle głodny, bo dziadek, jak to dziadek zapomniał, że chłopak w jego wieku ciągle chce jeść, a od wczesnego śniadania we Wrocławiu nie miał nic jeszcze w ustach

– W tym roku zapalimy znicze i złożymy kwiaty tutaj – do Maćka dotarł przez ssanie w żołądku głos dziadka. Żeby połączyć fakty spojrzał na nagrobną tabliczkę i poczuł, że nic nie rozumie. To pewnie z głodu. Na tabliczce zamiast napisu „Porucznik Stefan Gałązka” litery układały się w tekst „Żołnierz nieznany”. Nie zdążył nic jeszcze powiedzieć, ale widocznie jego mimika twarzy pokazała już wszystko, bo dziadek zwykle nieskory do wyjaśnień, uzupełnił.

– Mimo wielu starań nigdy nie udało się nam odnaleźć ojca i pochować pod jego nazwiskiem. Tak właśnie wygląda wojna… Zabiera wszystko. Nawet tożsamość.

Maciek spojrzał dziadkowi w oczy. Zamyślone, odległe, smutne. I pomyślał nagle, że dziadek Zbyszek był tak samo dzielny jak jego ojciec i matka. Przecież nigdy nie zagrał z ojcem w piłkę, nigdy nie poszedł z nim na basen, nigdy nie odrabiał z nim trudnego zadania z matematyki i nawet nigdy ojciec na niego nie nakrzyczał. Jakże inaczej wyglądałoby jego życie, gdyby nie wojna, nie powstanie. Może nawet byłby kimś innym, a nie historykiem, który uparcie próbuje dojść o co w tym wszystkim chodziło.

– Było ci pewnie ciężko bez taty? – zdobył się na szczerość Maciek.

Ale dziadek nic nie odpowiedział. Dopiero kilka minut później, kiedy szli już alejką do wyjścia, dziadek zaczął mówić, wnikliwie ważąc słowa:

-Tak, było mi ciężko. Byłem nawet na niego zły, że poszedł do powstania a nie wyszedł z miasta z nami. Miał dwójkę dzieci. Mógł to zrobić. Nikt nie nazwałby go tchórzem. Ale potem, im bardziej byłem starszy i im więcej wiedziałem o tym, co się wtedy działo, zrozumiałem, że w tamtych okolicznościach zrobiłbym tak samo. I wcale nie chodziłoby tu o obowiązek wobec ojczyzny. Zrobiłbym tak, dlatego, że już nie mógłbym dłużej wytrzymać. Kiedy ktoś gardzi tobą nieustannie i odbiera wszystko, co masz, najpierw próbujesz nie zwracać uwagi, potem go unikasz, aż wreszcie po prostu czujesz, że musisz się mu postawić, powiedzieć „nie”, bo inaczej sam zacząłbyś sobą pogardzać. Rozumiesz? Chodzi o to, żeby poczuć się chociaż przez chwilę kimś ważnym i wartościowym. Bo ta chwila da ci siłę na dłużej. Mojemu ojcu Niemcy zabrali ostatecznie nawet nazwisko, ale bez niego został bardziej sobą, niż był wtedy Stefanem Gałązką. I dzięki niemu my teraz możemy być sobą. Ty, ja i mała Julita.

* *

– Nie mogę się na ciebie napatrzeć. Taki jesteś duży i taki mądry – chwaliła Maćka ciotka Agata po naprawdę pysznym obiedzie i jeszcze pyszniejszym cieście z rabarbarem. – Odwiozę Was na dworzec. Koniecznie ucałuj ode mnie rodziców i Julitkę! – ciotka Agata w przeciwieństwie do brata lubiła mówić i mówiła dużo, ale teraz nie było już na to czasu. Musieli się spieszyć, żeby zdążyć na pociąg do Wrocławia. Szybko wyszli z domu i „popędzili” – jak mówiła ciotka – na autobus. Co prawda dla Maćka z pędem ich spacer na przystanek niewiele miał wspólnego, ale ta ocena wiązała się pewnie ze sporą różnicą wieku. Kiedy zbliżali się do celu przy rondzie de’Gaulle’a zaskoczył Maćka tłum – większy niż rano na dworcu. Wokoło ludzie w różnym wieku – starzy, młodzi i dzieci, nawet takie w wózeczkach, jak Julita. Rozmawiali, kręcili się wokół, czekali. Niespodziewanie zawyły syreny. Nagle cały ruch zamarł. Samochody, autobusy, tramwaje stanęły w miejscu, z niektórych wysiedli pasażerowie. Przechodnie zamarli w miejscu. Ci, którzy mieli przy sobie biało-czerwone chorągiewki unieśli je do góry. Maciek swoją też uniósł. Nie wiadomo skąd wystrzeliły czerwone świece dymne. Nastała cisza. Tylko to wycie syren – takie przeraźliwe, takie straszne, takie złowieszcze. Minuta ciszy. 17.00. Godzina W. Warszawa oddaje hołd swoim bohaterom. Była z nimi wtedy – spalona, zniszczona, odarta z godności. Jest teraz. Pamięta. Znowu tętni życiem. Syreny ucichły. Jeszcze chwila i mieszkańcy powoli budzą się z zamyślenia, idą coraz szybciej, mówią coraz głośniej, wracają do swoich spraw. Ruch uliczny powoli znowu nabrzmiewa w korki. Maciek z dziadkiem i ciotką Agatą wsiadają do nadjeżdżającego autobusu. Po chwili są już na dworcu. Ostatnie uściski i przytulasy.

– Jedźcie szczęśliwie! Bądźcie zdrowi! Ja jeszcze wieczorem pójdę pośpiewać – woła już z peronu ciotka Agata do wyglądających przez okno pociągu dziadka Zbyszka i Maćka. – Pa, kochani!

Pociąg zaturkotał po szynach i zniknął w tunelu.

– O jakim śpiewaniu mówiła ciocia? – zapytał Maciek.

Ale dziadek go nie usłyszał, był ciągle nieobecny myślami. Z odpowiedzią za to pospieszyła młoda dziewczyna, siedząca obok.

– Zawsze w Warszawie 1 sierpnia, już od 2005 roku, wieczorem na Placu Piłsudskiego mieszkańcy Warszawy śpiewają „(Nie)zakazane piosenki”. Byłam tam rok temu. Na scenie gra orkiestra i wyświetla się tekst piosenek z Powstania Warszawskiego a wszyscy je śpiewają. To niesamowite wrażenie. Szkoda, że nie mogę być w tym roku… – zamyśliła się dziewczyna.

– Ja też bym chciał zobaczyć – dodał cicho chłopiec.

– Zawsze w telewizji jest transmisja. Możesz obejrzeć – poradziła mu współpasażerka.

– Super! – ucieszył się Maciek – może zobaczę ciotkę Agatę? – i zaraz się stropił, bo przypomniał sobie, że ciotka nie śpiewa za dobrze. Ale w takim tłumie i tak nikt jej nie usłyszy – pocieszył się zaraz, po czym pieczołowicie ułożył swoją papierową biało-czerwoną chorągiewkę z czarną kotwicą na półce nad głową. Teraz już się jej nie wstydził. Ta chorągiewka była na „Godzinie W” w Warszawie i była częścią czegoś, o czym Maciek nie mógł zapomnieć. Pamięć. Musi opowiedzieć chłopakom.

„Mademoiselle Oiseau w Argentynii”, Andrea de la Barre de Nanteuil

Wakacje. Czas podróży dużych i małych, dalekich i bliskich. Dziś namawiam Was do podróży wielkiej, ale całkiem niedaleko – tuż za granicę wzroku, ale do całkiem innego świata. Zapraszam Was do Argentynii, kraju na dachach Paryża, zaraz po prawej stronie Łuku Triumfalnego i to w towarzystwie nie byle kogo – Mademoiselle Oiseau we własnej osobie i dziewięcioletniej Isabelli.

Mademoiselle Oiseau to główna bohaterka serii książek pod tytułami związanymi jej nazwiskiem. Jest to kobieta w bliżej nieokreślonym wieku, ale o bardzo określonej osobowości – zawieszonej między światami: widzialnym i niewidzialnym, między ptakami, motylami, kotami i między ulicami, i dachami Paryża. Tak bardzo francuska i tak bardzo bajkowa. Czuje prawie wszystko i wie prawie wszystko. I jest najlepszym przyjacielem zagubionej w swoim rzeczywistym świecie dziewczynki.

W opisywanym dziś tomie Mademoiselle Oiseau zabiera swoją duchową podopieczną do świata Argentynii. Argentynia to kraj tylko trochę podobny do Argentyny. Siostra Mademoiselle Oiseau, Matylda, stworzyła go na swój i innych użytek inspirując się pierwowzorem. A istotą tej inspiracji było poczucie odnalezienia właściwego miejsca na ziemi. Nie ważne, gdzie ono się znajduje i nie ważne, jak wygląda. Ważne, aby czuć się w nim dobrze i mieć pewność, że do niego pasujemy. Argentynia to świat, który jest nasz własny, przynależny nam i związany z nami duchowo. To świat, z którym tworzymy jedność, bo jednocześnie budujemy go i przynależymy do niego. Świat najzwyklejszy na świecie i najbardziej niezwykły. Jest tak dlatego, że jest wytworem naszych pragnień i potrzeb, w tym tej najważniejszej – potrzeby bezpieczeństwa i przynależności do czegoś znacznie stabilniejszego, niż nasze ciało. To rodzaj ekspresji naszej duszy, która kreuje otoczenie i jednocześnie się nim karmi. „To niezwykłe, że może być tak szaro i srebrzyście zarazem”.

Książka, bogato ilustrowana swobodnym pociągnięciem kreski, oddziałuje na wyobraźnię czytelnika grą kolorów i odcieni szarości. Zachęca do podróży w głąb siebie i rozpoznania własnych pragnień, wspomnień, oczekiwań. Jest biletem na samolot do miejsca, w którym naprawdę chcemy być; podróżą do tego, co nam drogie i przez nas kochane. I nie próbujcie nawet tego zrozumieć. „Człowiek myśli, że wszystko zrozumiał, a potem pojawia się masa nowych rzeczy. Niepojęte…”.

„Niesamowite przygody wynalazców”, Sophie Blitman

Z tematyki artystycznej przechodzimy do nauki; od baletmistrzów i muzyków – do inżynierów. Wyruszamy w podróż po historii wynalazczości. Poznajemy w krótkich anegdotkach najbardziej znanych wynalazców i ich cuda techniki. Mnie najbardziej podobała się o Archimedesie i Edisonie, i braciach Montgolfier, i jeszcze o Aleksandrze Bellu, i… A z resztą! Wszystkie mi się podobały.

Każda z nich, choć krótka to doskonale przybliża istotę wynalazku, jego wpływ na rozwój ludzkiej myśli technicznej oraz postać jego autora. Dynamiczna, sfabularyzowana, urozmaicona dialogami przesącza do młodych umysłów sporą dawkę wiedzy. Dzięki mało sformalizowanej postaci wiedza ta na długo, a może nawet na zawsze, pozostanie w pamięci. Niedawno zastanawiałam się, dlaczego podręczniki szkolne nie korzystają z takich lekkich form jak edukacyjna literatura dziecięca. Dzięki nim dzieci i młodzież dużo łatwiej przyswajają podane w nich wiadomości, które nie nużą, nie męczą i nie wywierają presji. I przyznam, że nie wiem. Może dlatego, że trudniej; że wymagałoby to współpracy przedstawicieli wielu profesji; że nie byłoby wystarczająco „szkolnie”. Bo już tak się jakoś utarło, że „szkolnie” to znaczy nudno, że z przymusu, bo przecież „obowiązek szkolny”, a obowiązek to obowiązek. Po prostu trzeba. I musi boleć. A przy okazji – ukłony dla wszystkich nauczycieli, którzy wyłamują się z tego schematu… I może ta pozycja, o której dzisiaj piszę jest właśnie dla nich, może podsunie im jakiś pomysł na kolejną lekcję lub cały cykl.

Każda historyjka poprzedzona jest krótką informacją, która umiejscawia wydarzenie w czasie i kulturze oraz przybliża sylwetkę wynalazcy. Są również daty urodzenia i śmierci, główne miejsce zamieszkania, narodowość, słynne zdanie i dziedzina badań. Jest również ciekawostka i ilustracja samego naukowca. Nie żadne zdjęcie czy portret, ale po prostu ilustracja sytuacyjna -taka, których wiele w książkach dla dzieci. Podobizna wynalazcy nie jest może wierna, ale Arnaud Clermont wydobył w niej charakterystyczne cechy wyglądu głównych bohaterów na tyle trafnie, że bez trudu czytelnicy wychwycą podobieństwo z grafiką encyklopedyczną. Ilustracji jest wiele, towarzyszą nawet tekstom anegdotek. Są kolorowe, zabawne a czasami nawet poglądowe i edukacyjne. Dzięki niej nawet istota maszyny parowej może być zrozumiała. A przecież wszyscy wiemy, że z fizyką nie ma żartów 😉

Na zakończenie uzupełnię jeszcze, że wspomniane opowiastki poprzedzone są krótkim wstępem, wyjaśniającym problemy wynalazców, przedziwne drogi wiodące do realizacji pomysłów oraz wyjaśnienie, dlaczego przez większość stuleci dominowali w tym zakresie mężczyźni. Na szczęście współcześnie się to zmieniło. Każdy może zostać wynalazcą, jeśli tylko zgromadzi wystarczającą wiedzę i uruchomi swoją wyobraźnię. A nic tak wyobraźni nie rozwija jak dobra książka. Podsuwajcie je dzieciom – one też będą kiedyś zmieniać świat.

„Hej, zagrajcie siarczyście!”, Izabella Klebańska

Przedstawię Wam bohatera książeczki, której poświęcony jest dzisiejszy wpis. Żył 53 lata w czasach, kiedy Polski nie było na mapie Europy, ale była w sercach. W jego sercu również. Stamtąd przelał ją na papier, zaklinając na pięcioliniach w dźwięki jej tradycji. Grał nie tylko na strunach fortepianu, ale również na strunach duszy, budząc najgłębiej skrywane uczucia i wolę walki o niepodległość. Stał przy pulpicie dyrygując orkiestrą polskiej opery, ale także stał na straży tożsamości kulturowej komponując muzykę z gruntu polską. Jeśli jeszcze nie wiecie kim jest, sięgnijcie razem ze swoim dzieckiem do książeczki Izabelli Klebańskiej pt. „Hej, zagrajcie siarczyście!”

No i teraz wiecie już wszystko! Jest to opowieść o Stanisławie Moniuszce, w której po krótkim fabularyzowanym wprowadzeniu spotykamy się z ożywioną dialogami biografią kompozytora – nieco uproszczoną, aby była zrozumiała dla dzieci, ale wystarczająco dokładną, by niejednym zaskoczyć ich rodziców. Wzbogacona ilustracjami oraz krótkimi cytatami z pieśni i operowych arii pozwala na śledzenie rozwoju kariery twórcy na tle prywatnego życia. Książeczkę uzupełnia płyta CD z nagraniami jego najbardziej znanych utworów. Otwiera ją, znana chyba wszystkim, pieśń „Prząśniczki”. Kończy również – tyle że nie w tradycyjnej, a współczesnej aranżacji – a’la country, z towarzyszeniem gitary klasycznej i elektrycznej (!). Są jednak również fragmenty „Halki”, „Flisa”, „Hrabiny” i „Strasznego Dworu”. W tym miejscu – tak, jak przy okazji „Bajek baletowych” – odeślę Was do Teatru Wielkiego – Opery Narodowej. Zarówno pierwsza, jak i ostania z wymienionych oper na stałe znajdują się w jego repertuarze. Może uda się Wam razem z dziećmi „posmakować” Moniuszki na żywo? Tym bardziej, że okoliczności ku temu sprzyjają. Rok 2019 jest właśnie rokiem Stanisława Moniuszki, a dwustulecie urodzin mistrza jest naprawdę godnie obchodzone – i to w całej Polsce. Na stronie Roku Moniuszkowskiego: https://moniuszko200.pl/pl/ znajdziecie wiele przydatnych informacji typu „co? gdzie? kiedy?”. A dzieje się dużo!

Dla zainteresowanych tematyką oraz nauczycieli szkół podstawowych i muzycznych I stopnia polecam materiały edukacyjne wydane z tej okazji. Znajdziecie wśród nich książeczkę informacyjną do wystawy poświęconej Moniuszce pt. „Ojciec Moniuszko”, która nadal jest dostępna w Saloniku Moniuszkowskim w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej. Z niej młodzi miłośnicy sztuki poznają nie tylko fakty z życia kompozytora i przyswoją przebieg kariery, ale również odkryją jej szerokie tło historyczne i kulturowe. Autorka tekstu – Iwona Witkowska omawia je bowiem wyczerpująco w jasny i na miarę dziecięcej wyobraźni sposób. Swój przekaz edukacyjny wzmacnia wyjaśnieniami trudnych terminów i pojęć.

Dostępne są również dwie gry planszowe, przybliżające sylwetkę jubilata: „Śpiewnik domowy” i „Stanisław Moniuszko”. Pierwsza z nich koncentruje się raczej na twórczości artysty, a zwłaszcza, jak sama nazwa wskazuje, na „Śpiewniku domowym” i pozwala przyswoić dzięki aplikacji z plikami audio tematykę i muzykę zawartych w nim utworów (aplikacja dostępna w GooglePlay i AppStore); druga – upowszechnia bardziej fakty biograficzne naszego dzisiejszego bohatera, pozwalając na utrwalenie wiadomości, poznanych wcześniej dzięki omówionym książeczkom. To gotowy pomysł na szkolne lekcje lub zajęcia w kołach zainteresowań.

A na deser „ Moniuszkowski śpiewnik domowy” dla dzieci z nutami w kluczu wiolinowym i tekstami najbardziej znanych pieśni, korespondujący graficznie z zaproponowanymi grami. Można zaśpiewać, można zagrać – w grę lub na instrumencie, nawet na flecie lub rozpowszechnionych w szkołach ogólnokształcących cymbałkach. I co najważniejsze – można „zagrać siarczyście”!

„Moniuszkowski śpiewnik domowy”, ilustracje: Maciej Czaplicki; wydawnictwo: Narodowe Forum Muzyki im. Witolda Lutosławskiego; partner wydania: Teatr Wielki – Opera Narodowa;

„Supercepcja” – „Początek” i „podwójny spisek”, Katarzyna Gacek

Czy coś, co powoduje, że jesteś inny niż wszyscy może stać się twoim atutem? Czy słabość można zamienić w moc? „Inność” to wcale nie defekt, to dar. O tym właśnie jest „Supercepcja” – nowa seria dla dzieci. Kilkoro jedenastolatków z nadwrażliwością sensoryczną odkrywa, że ich dysfunkcja może stać się „supermocą”, dzięki której potrafią sobie poradzić nawet w najtrudniejszych sytuacjach. Potrafią pod warunkiem, że działają razem…

„Supercepcja”, Katarzyna Gacek; ilustracje: Aneta Fontner-Dorożyńska; wydawnictwo: Znak;

Właśnie ta „inność” i umiejętność pracy w grupie, wzajemnego korzystania ze swoich szczególnych możliwości oraz zwyczajna lojalność i przyjaźń są tym, co powoduje, żę „Supercepcja” jest wartościową serią dla starszych dzieci i młodszych nastolatków. Uczy, że tylko od nas zależy, jak wykorzystamy nasze zdolności i umiejętności, i uczy, że wykorzystanie w grupie potencjału wszystkich ich członków zwiększa szansę na sukces. Efektywność grupy to suma wszystkich atutów jej członków. Uczy przy tym bardzo dyskretnie, poprzez rozwój fabuły, konsekwencje i następstwo zdarzeń. A fabuła jest naprawdę ciekawa – doskonała na wakacje!

Pierwszy tom, „Początek”, to swego rodzaju wprowadzenie, przedstawienie trzech bohaterów – Julki z nadreaktywnością zmysłu dotyku, Klary – słuchu i Tymka – smaku. Każe z nich żyło nieco na marginesie w swoich grupach społecznych. Ich dziwne zachowania spowodowane zaburzeniami odczuwania powodowały, że byli postrzegani przez rówieśników jako „inni”, „dziwni” i niepasujący to standardowej szkolnej rzeczywistości. Bombardowani bodźcami ze świata zewnętrznego, które powodowały nieadekwatne reakcje organizmu, z dyskomfortem i bólem włącznie, unikali ich budząc zdziwienie, a czasami nawet śmiech. Julka zawsze chodziła w rękawiczkach, Klara w nausznikach, a Tymon po najmniejszym kontakcie z żywnością mył zęby. Okazuje się jednak, że kiedy zaczęli współpracować, byli zdolni rozwikłać, jak wyspecjalizowani agenci specjalni, każdą detektywistyczną zagadkę. Często z tego powodu pakowali się w kłopoty, częściej jednak cieszyli się wzajemną obecnością, rodzącą się między nimi przyjaźnią i zaspokajali nastoletnią potrzebę adrenaliny fascynującymi przygodami.

Drugi tom serii, „Podwójny spisek” kontynuuje tę koncepcję, z tym że grono głównych bohaterów powiększa się o kolejnych dwóch – Janka z superwzrokiem i Zosię z superwęchem. To, co ich wszystkich łączy, to wspólna znajomość ich matek, które były kursantkami tej samej grupy w szkole rodzenia w szpitalu przy ulicy Kwiatowej. Niby zupełnie zwyczajnie, a jednak wydarzyło się coś, co spowodowało, że urodzone później przez nie dzieci okazały się takie wyjątkowe. Otóż podczas jednych z zajęć nastąpił wybuch w sąsiednim pomieszczeniu, w którym Wojskowy Instytut Fizjologii Zwierząt prowadził tajemnicze badania. Być może uwolniona podczas eksplozji substancja spowodowała rozwój nadreaktywności zmysłów u mających narodzić się dzieci. Jak dotąd poznaliśmy pięcioro z nich, ciężarnych kobiet poddanych ekspozycji było jednak sześć. Możemy się więc spodziewać, że wkrótce do naszych wyjątkowych bohaterów dołączy jeszcze jeden. Czekamy z niecierpliwością.